Wat houdt de 22 weken prik precies in en is het veilig?
De 22 weken prik zorgt ervoor dat je antistoffen aanmaakt. Deze antistoffen gaan via de placenta (moederkoek) naar je kindje. Je kindje heeft hierdoor voldoende antistoffen voor de eerste maanden van zijn/haar leven.
Wat is kinkhoest en waarom is het gevaarlijk?
Kinkhoest is een besmettelijke infectie die veroorzaakt wordt door een bacterie. Deze veroorzakende bacterie maakt een soort gifstof aan waardoor er hoestbuien ontstaan. De hoestbuien kunnen lang aanhouden, zelfs maanden. Wanneer een baby kinkhoest heeft, kan hij/zij erg benauwd worden en in ademnood komen. Hierdoor is er een kans dat zij een longontsteking ontwikkelen of in ernstige gevallen hersenschade krijgen en er zelfs aan overlijden. De afgelopen jaren werden er ieder jaar ongeveer 170 baby’s in het ziekenhuis opgenomen met kinkhoest.
Wanneer je ervoor kiest jezelf niet tijdens de zwangerschap te laten vaccineren, krijgt hij/zij op de leeftijd van 2 maanden (indien je dit wenst) een vaccinatie tegen kinkhoest. Dat betekent dat je kindje de eerste maanden na de geboorte nog niet beschermd is tegen kinkhoest. Juist in die periodes is hij/zij erg kwetsbaar.
De kinkhoest vaccinatie tijdens de zwangerschap
Momenteel bestaat er geen losse vaccinatie dat alleen tegen kinkhoest beschermd. Wanneer je kiest voor de vaccinatie, krijg je dus een combinatievaccin (de DKT-prik). Deze vaccinatie beschermd daarmee, naast kinkhoest, ook voor Difterie en Tetanus.
Op het moment dat je de vaccinatie gekregen heeft, gaat jouw lichaam antistoffen vormen. Deze antistoffen komen via de placenta bij je kindje terecht. Je kindje is hiermee, totdat hij/zij zelf een vaccinatie ontvangt (indien je hiervoor kiest) beschermd tegen kinkhoest. Naast het feit dat je hiermee je kindje antistoffen geeft, geef je jezelf ook antistoffen. Hiermee bescherm je jezelf ook tegen kinkhoest. Het is tevens zo dat ongeveer 40% van de baby’s kinkhoest krijgt via zijn/haar moeder. Wanneer jijzelf dus voldoende antistoffen hebt, ben je beschermd en daarmee kun je ook niemand besmetten. Je kindje dus ook niet.
Sinds half december (2019) krijgt iedere zwangere de 22 weken prik gratis aangeboden. Wanneer je al verder zwanger bent, is dit geen probleem. Je kunt hem vanaf de 22e zwangerschapsweek tot aan de bevalling halen. Het advies is echter wel om dit zo snel mogelijk na de 22 weken te plannen. Dit omdat het voor je lijf even tijd nodig heeft om voldoende antistoffen te maken. Wanneer je deze tijdig haalt, is je kindje ook beschermd als hij/zij te vroeg geboren wordt. Je kindje is voldoende beschermd wanneer je de prik minimaal2 weken voor de geboorte hebt gehad.
Veelgestelde vragen
Ik ben vroeger als kind gevaccineerd tegen kinkhoest, moet het dan nog een keer?
De meeste mensen zijn tijdens hun jeugd al eens gevaccineerd tegen kinkhoest. Tijdens je zwangerschap krijg je een soort herhalingsprik, een ‘boostervaccinatie’. Een herhalingsprik bevat een lagere dosering dan een vaccin welke je tijdens je jeugd krijgt.
Wanneer ik een volgend kindje krijg, moet de 22 weken prik dan opnieuw halen?
Ja, voor een optimale bescherming van het kindje dat je op dát moment draagt, is het nodig om jezelf tijdens een volgende zwangerschap opnieuw te laten vaccineren.
Veiligheid en effectiviteit
In het buitenland is de laatste jaren veel onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de vaccinatie (1-7). Uit deze onderzoeken blijkt dat je kindje de eerste maanden goed beschermd is wanneer je de kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap haalt (1,2). Doordat je kindje door deze vaccinatie antistoffen opbouwd, heeft hij/zij ongeveer 90% minder kans om, in de eerste drie maanden na de geboorte, kinkhoest te krijgen (3-7).
Om de veiligheid en de eventuele bijwerkingen van de kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap in kaart te brengen, zijn er 27 onderzoeken uitgevoerd. Deze onderzoeken zijn met elkaar vergeleken (8-12).
Er hebben meer dan 230.000 zwangeren meegedaan aan 21 onderzoeken naar de veiligheid van de vaccinatie. Hierbij werd er gekeken naar de veiligheid tijdens de zwangerschap, maar ook de veiligheid op de langere termijn. Uit de resultaten van dit onderzoek blijkt dat de kans op een negatieve zwangerschapsuitkomsten (groeivertraging, hoge bloeddruk, zwangerschapsvergiftiging, vroeggeboorte, een laag geboortegewicht, een kunstverlossing (zoals een vacuüm), inleiden van de bevalling veel bloedverlies of een miskraam) niet groter is na het toedienen van de vaccinatie. Uit de onderzoeken blijkt wel dat er een klein verhoogd risico is op ontstoken vliezen, maar zorgde dit niet voor meer gezondheidsrisico’s voor het kindje of vroeggeboorte.
De kinkhoest vaccinatie tijdens de zwangerschap is dus veilig voor jou en je kindje. Daar is, zoals hierboven al beschreven, veel onderzoek naar gedaan. Het kan wel zo zijn dat je na de vaccinatie last hebt van zogenoemde bijwerkingen, waaronder hoofdpijn, dikke en/of pijnlijke arm of roodheid rond de injectieplaats. Natuurlijk zijn bijwerkingen niet fijn, maar deze bijwerkingen zijn meestal vrij mild en gaan vanzelf weer over. Het is zeer zeldzaam dat er op de vaccinatie een heftige allergische reactie als ernstige bijwerking op volgt.
Hoe verloopt het vaccinatieprogramma van mijn kindje na de 22 weken prik?
Wanneer je ervoor kiest jezelf tijdens de zwangerschap te laten vaccineren tegen kinkhoest, krijgt je kindje de eerste vaccinatie een maand later. Dit betekent dat hij/zij niet bij 2, maar bij 3 maanden zijn/haar eerste prikjes krijgt.
Voor het volledige vaccinatieprogramma, adviseer ik je om de website van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) te raadplegen.
Bronnen
- Amirthalingam G, Andrews N, Campbell H, Ribeiro S, Kara E, Donegan K, et al. Effectiveness of maternal pertussis vaccination in England: an observational study. Lancet. 2014.
- Dabrera G, Amirthalingam G, Andrews N, Campbell H, Ribeiro S, Kara E, et al. A Case-Control Study to Estimate the Effectiveness of Maternal Pertussis Vaccination in Protecting Newborn Infants in England and Wales, 2012-2013. Clin Infect Dis. 2014.
- Winter K, Nickell S, Powell M, Harriman K. Effectiveness of prenatal versus postpartum Tdap vaccination in preventing infant pertussis. Clin Infect Dis. 2016.
- Baxter R, Bartlett J, Fireman B, Lewis E, Klein NP. Effectiveness of Vaccination During Pregnancy to Prevent Infant Pertussis. Pediatrics. 2017;139(5).
- Bellido-Blasco J, Guiral-Rodrigo S, Miguez-Santiyan A, Salazar-Cifre A, Gonzalez-Moran F. A case-control study to assess the effectiveness of pertussis vaccination during pregnancy on newborns, Valencian community, Spain, 1 March 2015 to 29 February 2016. Euro Surveill. 2017;22(22).
- Saul N, Wang K, Bag S, Baldwin H, Alexander K, Chandra M, et al. Effectiveness of maternal pertussis vaccination in preventing infection and disease in infants: The NSW Public Health Network case-control study. Vaccine. 2018;36(14):1887-92.
- Becker-Dreps S, Butler AM, McGrath LJ, Boggess KA, Weber DJ, Li D, et al. Effectiveness of Prenatal Tetanus, Diphtheria, Acellular Pertussis Vaccination in the Prevention of Infant Pertussis in the U.S. Am J Prev Med. 2018;55(2):159-66.
- D’Heilly C, Switzer C, Macina D. Safety of Maternal Immunization Against Pertussis: A Systematic Review. Infect Dis Ther. 2019.
- Campbell H, Gupta S, Dolan GP, Kapadia SJ, Kumar Singh A, Andrews N, et al. Review of vaccination in pregnancy to prevent pertussis in early infancy. J Med Microbiol. 2018;67(10):1426-56.
- Gkentzi D, Katsakiori P, Marangos M, Hsia Y, Amirthalingam G, Heath PT, et al. Maternal vaccination against pertussis: a systematic review of the recent literature. Archives of disease in childhood Fetal and neonatal edition. 2017;102(5):F456-F63.
- Furuta M, Sin J, Ng ESW, Wang K. Efficacy and safety of pertussis vaccination for pregnant women – a systematic review of randomised controlled trials and observational studies. BMC Pregnancy Childbirth. 2017;17(1):390.
- McMillan M, Clarke M, Parrella A, Fell DB, Amirthalingam G, Marshall HS. Safety of Tetanus, Diphtheria, and Pertussis Vaccination During Pregnancy: A Systematic Review. Obstet Gynecol. 2017;129(3):560-73.
